“We willen de jongens verder laten denken dan de eerste bal. Het open zetten van de lijn naar een spits is bijvoorbeeld belangrijk. Dat kun je doen alsof je de eerste bal vraagt en dan zijwaarts weg beweegt. Als de bal dan in de diepte op een spits gegeven wordt, willen we wel direct de middenvelder zien draaien naar de spits om de volgende bal te ontvangen. Daarbij is het erg belangrijk dat spelers zich constant bewust zijn van hun omgeving. Waar zijn de spelers van de tegenstanders? Hoe staan mijn medespelers en welke beweging maken ze? Als ze dat weten kiezen ze de goede kant en weten ze ook of ze moeten versnellen of inhouden om op tijd te komen.”

Tekst: Ruud Bijnen | Beeld: Erwin Wolferink

 “We trainen veel met sjablonen die altijd een derde man bevatten. Daarmee bedoel ik spelpatronen zonder druk van een tegenstander. Op die manier laten we aan spelers zien wat we bedoelen met vooruit denken. We doen dat met elf spelers op ruim een half veld. Ik besteed veel aandacht aan de timing en het herkennen van het moment waarop spelers in beweging moeten komen.

Voor het doel is het met name heel veel geduld hebben en lang wachten op het juiste moment. Spitsen zijn nagenoeg altijd de derde man als eindstation.
 Zij moeten naast het bezig zijn met hun omgeving ook aandacht hebben voor de signalen van de man die de eindpass geeft. Wanneer geeft hij deze pass en waar gaat deze hoogstwaarschijnlijk komen?”

“Trainen zonder weerstand geeft voor mij als trainer meer rust dan bij het werken met een tegenstander. Je wordt als coach niet afgeleid door andere zaken waar je vaak automatisch op reageert. Ik kan me echt focussen op het thema. Het nadeel is wel dat al je spelers het patroon kennen. Wanneer je dan wel met weerstand gaat trainen, dan zijn de verdedigers er op ingesteld.”

“In de wedstrijdbespreking wijs ik op de patronen die we geoefend hebben en die ik wil terugzien. We nemen ook af en toe wedstrijden op en dan kun je spelers direct laten zien op welke aspecten het goed ging en wat er beter moet. Hoe reageert een tegenstander op ons patroon? Hoe was onze timing in de acties? Komen we explosief genoeg los? Maken we vooracties? Weten we wat er om ons heen gebeurt en hoe we als spelers staan? Vervolgens kun je op trainingen gaan fine-tunen met de jongens. Het wordt echt leuk als je jongens kunt laten zien dat iets werkt. Nog een stapje verder kun je gaan als je de spelers zelf met patronen laat komen. Maar zo ver zijn we (nog) niet.” 


Oefenvorm 1: Passen en trappen met twee middenvelders (1)


Bewaren voor later? Dit is oefenvorm 2486 van De Oefenstof Database

Organisatie
• Minimaal 10 spelers, afmetingen 15x25meter
• Speler 1 start met de bal
• Speler 1 speelt de bal naar speler 2, die laat de bal vallen op speler 3
• Speler 4 loopt mee en ontvangt de bal in de loop van speler 3
• Speler 4 speelt de bal diagonaal naar speler 1, die de bal bij de pylon ontvangt
• Daarna start speler 5 met de bal
• Als iedereen aan de overkant is, werken we vanaf de andere kant

Coaching
• Hard over de grond inspelen
• Juiste been inspelen
• Derde man op zowel rechts als links moeten goed timen en niet voor de bal uit
• Op juiste moment ook vragen om de bal, als de bal vrij ligt bij de man die moet geven

Variatie
• Andere patronen zijn mogelijk, met een extra kaats bijvoorbeeld of een overstapje
• Spelers zelf laten afwisselen van patronen met afspraken waardoor de variant bepaald wordt
• Kleiner of groter maken van de ruimte


Oefenvorm 2: Passen en trappen met afronden derde man


Bewaren voor later? Dit is oefenvorm 2487 van De Oefenstof Database

Organisatie
• 14 spelers, afmetingen 50x30meter
• Speler 1 start met de bal en speelt naar de uitstappende 2, die draait door en speelt speler 3 in
• Speler 3 laat de bal vallen op speler 4 en die geeft de bal op de doorgelopen 2
• Speler 2 rondt af op goal
• Speler 4 haalt de bal op, overige spelers schuiven een positie door (1 naar 2, 2 naar 3, 3 naar 4)
• Dan starten we vanaf de andere kant met dezelfde vorm
• Overal 1x raken alleen de man die afwerkt mag 1x meenemen, moet wel op snelheid en buiten de 16 meter

Coaching
• Hard over de grond inspelen
• Juiste been inspelen
• Derde man moet goed timen en niet voor de bal uit komen
• Op juiste moment ook vragen om de bal, als de bal vrij ligt bij de man die moet geven

Variatie
• Spelers zelf laten afwisselen van patronen met afspraken waardoor de variant bepaald wordt


Oefenvorm 3: Partijspel 7 tegen 7 met kaatser op achterlijn



Bewaren voor later? Dit is een variant op oefenvorm 1611 van De Oefenstof Database

Organisatie
• Partijspel 7 tegen 7 met vier doeltjes, circa 40x35 meter
• Van ieder team staat een kaatser tussen de twee kleine doeltjes in
• Teams proberen vanuit de kaatser de derde man te laten scoren op één van de kleine doeltjes
• Regelmatig wisselen van kaatser

Speciale spelregels
• Scoren uit directe pass van kaatser is 3 punten, vanuit normaal spel is 1 punt

Coaching
• Als kaatser uit de lijn komen van de verdedigers
• Spelers in het veld de passlijn open maken naar de spits
• Blijf in beweging
• Maak vooracties bij het vrijkomen voor het doeltje
• Time de actie goed om voor het doel te komen

Variatie
• De speler die de spits inspeelt, moet zijn plek direct overnemen


Oefenvorm 4: Passen en trappen met twee middenvelders (2)


Bewaren voor later? Dit is oefenvorm 1989 van De Oefenstof Database

Organisatie
• Minimaal 10 spelers, afmetingen 25 bij 15 meter
• Speler 1 begint met de bal en speelt de bal naar speler 2
• Speler 3 beweegt mee en 2 kaatst op speler 3
• 3 speelt naar 4 en die kaatst op speler 1 die omgelopen is
• Speler 1 speelt diagonaal naar speler 5
• Speler 5 speelt weer direct naar 4, waarna de oefening de andere kant op wordt gedaan
• De spelers in het midden blijven staan

Coaching
• De bal mag niet stil liggen
• Hard over de grond inspelen
• Let op timing van starten met lopen en met starten met inspelen
• Let op de balsnelheid (in samenhang met de timing)
• Communiceren met elkaar over de timing en wie hem waar wil ontvangen

Variatie
• Afmetingen verkleinen en vergroten
• Patronen variëren


Oefenvorm 5: Positiespel met 2 kaatsers per team


Bewaren voor later? Dit is oefenvorm 2488 van De Oefenstof Database

Organisatie
• Positiespel 9 tegen 9, waarbij er van ieder team 2 spelers als kaatser fungeren.
• Deze kaatsers staan diagonaal tegenover elkaar tussen twee pylonen (zie tekening)
• Afmetingen circa 30x40 meter

Speciale regels
• Teams kunnen een punt verdienen door via een kaatser de derde man te bereiken
• 10x rondspelen is ook een punt
• Na het inspelen van de kaatser wordt de positie van de kaatser overgenomen door de man die inspeelt of - als deze ver weg staat - moet hij zelf roepen wie de plek als dichtstbijzijnde overneemt

Coaching
• Veel beweging zonder bal
• Explosief loskomen zonder bal van je tegenstander
• Kaatser actief meebewegen
• Veldbezetting goed verdeeld houden en elkaars positie overnemen


Oefenvorm 6: Partijspel 7 + K tegen 7 + K (met 2 diagonale kaatsers)


Bewaren voor later? Dit is oefenvorm 2489 van De Oefenstof Database

Organisatie
• Partijspel 7 tegen 7 plus keepers en grote goals, afmetingen 30x40 meter
• Van beide teams aan de zijkant kaatsers (op de helft van de tegenstander)

Speciale regels
• Kaatsers kunnen niet buitenspel staan
• Kaatsers mogen maximaal 1x raken
• Vanuit de kaatser scoren is drie punten als het de derde man is, bij normaal veldspel 1 punt

Coaching
• Buitenspelers in beweging en continue aanspeelbaar willen zijn
• Medespelers ruimte maken om buitenspeler vrij te zetten
• Kruisen voor het doel
• Timing in positie kiezen moet goed zijn
• Variatie in voorzet en positie kiezen
• Geduld hebben voor het doel

Variatie
• Neutrale speler(s) toevoegen die met de partij in balbezit meedoen om tot meer scoringskansen te komen